Luật Thống kê năm 2015:

Với những đổi mới - cơ sở pháp lý cao nhất cho hoạt động thống kê

Nhằm tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động thống kê, sử dụng thông tin thống kê và khắc phục những hạn chế của Luật Thống kê năm 2003 đồng thời tiếp thu những nguyên tắc mới của thống kê Liên hiệp quốc trong tiến trình hội nhập, ngày 23/11/2015, tại kỳ họp thứ 10, Luật Thống kê số 89/2015/QH13 đã được Quốc hội khóa XIII thông qua (thay thế Luật Thống kê năm 2003) và được Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam công bố Lệnh số 17/2015/L-CTN ngày 04 tháng 12 năm 2015 .

Về xử lý vi phạm, Luật Thống kê năm 2015 chỉ quy định tại Điều 11 Chương I những quy định chung như sau: “Người nào có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về thống kê thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Về thanh tra chuyên ngành thống kê, Luật Thanh tra năm 2010 được ban hành thay thế những quy định về thanh tra trước đây; Vì vậy, quy định về thanh tra thống kê trong Luật Thống kê năm 2003 không còn phù hợp. Luật thống kê năm 2015 chỉ quy định nội dung chính, nhiệm vụ, quyền hạn của thanh tra chuyên ngành thống kê tại Điều 8 Chương I.

So với Luật Thống kê năm 2003, Luật thống kê năm 2015 có một số nội dung mới như sau: 

Thứ nhất, Luật Thống kê năm 2015 mở rộng phạm vi điều chỉnh cả về hoạt động thống kê và sử dụng thông tin thống kê ngoài thống kê nhà nước, trong đó có 01 chương riêng (Chương VIII) về nội dung này quy định về mục đích, phạm vi, nguyên tắc và yêu cầu.

Thứ hai, LuậtTthống kê năm 2015 bổ sung các quy định nhằm làm rõ các hệ thống thông tin thống kê, bao gồm các quy định về: Hệ thống thông tin thống kê quốc gia; Hệ thống thông tin thống kê bộ, ngành; Hệ thống thông tin thống kê cấp tỉnh; hệ thống thông tin thống kê cấp huyện; làm rõ mối quan hệ giữa các hệ thống thông tin thống kê và trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong việc xây dựng các hệ thống thông tin thống kê. Việc bổ sung một số nội dung mới nhằm bảo đảm cho thông tin thống kê nhà nước không mâu thuẫn, chồng chéo, bảo đảm tính khách quan, trung thực, có độ tin cậy cao.

Thứ ba, Luật còn bổ sung các nguyên tắc cơ bản và các hành vi bị nghiêm cấm của hoạt động thống kê và sử dụng dữ liệu, thông tin thống kê. Bổ sung hình thức thu thập thông tin thống kê mới là sử dụng dữ liệu hành chính cho hoạt động thống kê nhà nước ngoài 02 hình thức chủ yếu trước đây qua điều tra thống kê và chế độ báo cáo thống kê.

Ngoài ra, Luật cũng dành 01 chương riêng về nghiên cứu ứng dụng phương pháp thống kê, công nghệ thông tin - truyền thông và hợp tác quốc tế trong hoạt động thống kê nhà nước; đề cập và làm rõ hơn nội dung về hội nhập quốc tế trong hoạt động thống kê, nâng cao tính so sánh của thông tin thống kê với quốc tế; cụ thể hóa lĩnh vực ưu tiên đầu tư trong ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông hiện đại vào hoạt động thu thập và phổ biến thông tin thống kê bao gồm:

- Kết nối hệ thống cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu bộ, ngành để cung cấp, tiếp nhận, cập nhật thông tin.;

- Kết nối hệ thống cơ sở dữ liệu thống kê bộ, ngành với hệ thống cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia;

- Các phương tiện, phương pháp thu thập và phổ biến thông tin tiên tiến gồm máy tính bảng, điện thoại thông minh, máy tính xách tay, phiếu điện tử, phiếu thu thập thông tin trực tuyến, công nghệ ảnh vệ tinh, hệ thống thông tin địa lý và các phương tiện, phương pháp thu thập, phổ biến thông tin thống kê tiên tiến khác.

Thứ tư, Luật Thống kê năm 2015 bổ sung các quy định mới nhằm đáp ứng các yêu cầu ngày càng cao đối với công tác phân tích, hoạch định và điều chỉnh chính sách như cụ thể hóa Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia gồm 186 chỉ tiêu bao quát toàn bộ các mặt của đời sống kinh tế- xã hội; Bổ sung quy định về phân tích và dự báo thống kê, sử dụng cơ sở dữ liệu thống kê và sử dụng thông tin thống kê.

TCTK tổ chức Hội nghị triển khai Luật Thống kê (sửa đổi) 2015

Luật Thống kê năm 2015, đã quy định lịch công bố thông tin thống kê là căn cứ để minh bạch hóa việc công bố, phổ biến thông tin thống kê. Đồng thời cũng là cam kết của cơ quan thống kê trong việc cung cấp kịp thời các thông tin thống kê và giúp cho tổ chức, cá nhân sử dụng thông tin thống kê nhà nước chủ động tiếp cận, sử dụng.

Luật Thống kê năm 2015 đã được Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Lệnh công bố và có hiệu lựctừ ngày 01/07/2016./.

Nguyễn Thu Huyền, Cục Thống kê